NHỮNG ĐIỀU NÊN BIẾT VỀ NỀN ẨM THỰC COSTA RICA

Ẩm thực Costa Rica được biết đến là khá nhẹ nhàng, phụ thuộc nhiều vào trái cây và rau tươi. Gạo và đậu đen là thành phần chính trong hầu hết các bữa ăn truyền thống của người Costa Rica. Ẩm thực nội địa bản xứ mang ảnh hưởng môi trường khí hậu nhiệt đới và rất gần với chế độ ăn Địa Trung Hải do sự pha trộn cơ bản giữa các nhóm Nam Âu, Levantine và Sephardic (Do thái). Ngoài ra còn có những đóng góp đáng chú ý của người châu Phi, bản địa, Afro-Antillean, Đông, Mỹ Latinh và các khu vực khác của châu Âu.Món ăn của Costa Rica rất đầy đủ về mặt dinh dưỡng và gần như luôn được nấu từ các nguyên liệu tươi. Với vị trí ở vùng nhiệt đới, trái cây và rau củ nhiệt đới luôn có sẵn ở Costa Rica và được sử dụng nhiều trong ẩm thực địa phương.Cùng tìm hiểu sự da dạng nguyên liệu thực phẩm trong chế biến món ăn cũng như thói quen và phong cách ăn uống của người dân CostaRica.

Nguyên liệu thực phẩm và vùng miền ẩm thực Costa Rica

Người dân bản địa của Costa Rica, bao gồm cả người Chorotega, tiêu thụ bắp ngô như một phần lớn nguyên liệu ẩm thực cơ bản trong chế độ ăn uống của họ trước thời kỳ người Tây Ban Nha và Châu Âu đến Châu Mỹ. Mặc dù ẩm thực hiện nay của Costa Rica chịu ảnh hưởng rất nhiều từ thời kỳ  chủ nghĩa thực dân chiếm đóng đất nước Costa Rica của người Tây Ban Nha, bắp ngô vẫn giữ một vai trò nguyên liệu thực phẩm quan trọng  trong nhiều món ăn.

Bánh Tamales, ban đầu được giới thiệu đến toàn bộ Trung Mỹ bởi người Aztec, được phục vụ tại gần như tất cả các sự kiện kỷ niệm ở Costa Rica và đặc biệt là vào Giáng sinh. Các loại bánh Tamales được làm từ bột ngô, mỡ lợn và gia vị, nhồi với nhiều hỗn hợp thịt, gạo và rau rồi gói lại và hấp trong lá chuối hoặc chuối. Người bản địa Chorotega thích nhồi thịt gà tây hoặc nai, hạt bí ngô, cà chua và ớt ngọt làm nhân bánh.

Costa Rica có hai bờ biển phía Thái Bình Dương và bờ biển Caribbean của bên Đại Tây Dương. Ẩm thực và văn hóa của Costa Rica bên bờ biển Caribbean có các truyền thống chịu ảnh hưởng Afro-Caribbean. Trong những ngày lễ, người ta thường tìm thấy da heo chiên dòn và món súp ba ba gọi là Mondongo. Món cơm và đậu là một món ăn phổ biến ở vùng Caribbean; không nên nhầm lẫn với món Gallo pinto một món ăn quốc gia của Costa Rica và các món ăn khác có chứa gạo và đậu; món cơm và đậu bình thường này bao gồm gạo và đậu nấu trong nước cốt dừa và thường được phục vụ với cá, hải sản và một số loại chuối plantains chiên.

Do vị trí địa lý nằm giữa hai khối lãnh thổ lớn của Châu Mỹ, nên trong suốt lịch sử của mình, Costa Rica là cầu nối văn hóa và sinh học giữa phía bắc và phía nam của lục địa. Điều này đã tạo ra trên lãnh thổ nhỏ của nó một cuộc gặp gỡ độc đáo của động thực vật, tạo ra một loạt các sản phẩm thực phẩm phong phú; được làm giàu thêm với tất cả các dòng chảy của sản phẩm của biển bởi vì các bờ biển của nó được tắm bởi hai đại dương.

Theo các yếu tố, điều kiện môi trường này, đất nước có bốn khu vực ẩm thực được xác định rõ ràng bởi địa lý và sự phát triển văn hóa của họ: Khu thung lũng Trung tâm phía Tây và Đông, Khu Guanacaste phía Bắc, khu Puntarenas bờ biển Thái Bình Dương và khu bờ biển Đại Tây Dương Limón. Với phần cơ bản các món ăn phổ biến chủ yếu giống nhau bao gồm các như: Gallo pinto, Casado, Picadillos, Gallitos, bánh Empanadas, mì ống, trái cây tươi và cà phê.

Ẩm thực của Thung lũng Trung tâm có thể được chia thành hai khía cạnh: các cách sử dụng truyền thống của Cartago, nơi nó tồn tại ảnh hưởng mạnh mẽ của ẩm thực Tây Ban Nha thuộc địa, kết hợp với các yếu tố bản địa và vùng Caribe lân cận; và văn hóa ẩm thực của Thung lũng phía Tây (San José, Heredia và Alajuela), mặc dù nó chia sẻ nhiều công thức nấu ăn với ẩm thực Carthaginian, có nguồn gốc từ nếp sống nông nghiệp hơn và những ảnh hưởng đa dạng và gần đây hơn của châu Âu được thừa hưởng từ những cuộc di cư liên tục thời hậu thuộc địa (chủ yếu từ Tây Ban Nha, Ý, Pháp hoặc Đức . Ẩm thực Carthaginian có ảnh hưởng mạnh mẽ từ ẩm thực Tây Ban Nha thời trung cổ, đặc biệt là Castilian, Andalusian miền Nam Tây Ban Nha và của dân gốc Do Thái

Khu vực ở phía bắc, giữa Thái Bình Dương và nước láng giềng Nicaragua, là Guanacaste, một vùng đất đa dạng của những loài hoa lớn, với những trang trại chăn nuôi gia súc có tuổi đời hàng thế kỷ, chủ yếu định cư ở những vùng đất thấp màu mỡ của sông Tempisque. Khu vực này, một vùng nước ngược phía nam của Mesoamerica trước thời kỳ thuộc địa, đã tạo ra một chế độ ăn hoàn toàn liên quan trực tiếp đến những nguyên liệu thực phẩm với đặc điểm này, được thúc đẩy bởi vai trò tích cực của nó là nhà sản xuất ngũ cốc chính của địa phương và sự khai thác quá mức từ thực dân làm giàu cho những người nhập cư Tây Ban Nha, Trung Quốc, Liban và Trung Mỹ sau này.

 Ẩm thực Guanacaste nổi bật bởi các món ăn làm từ ngô. Các món ăn rất quan trọng khác trong khu vực là ngô Atol, picadillo de chilote (ngô mềm), chilasquilas (bánh ngô nhồi thịt rán), vigorón ( thịt, da heo chiên ăn kèm khoai mì luộc và bắp cải trộn), súp thịt lợn với thịt viên, thịt gà achiotada, dưa chua và súp bí mềm (được gọi là quelites).Trong các đồng cỏ rộng lớn vùng Guanacaste, nguyên liệu ẩm thực món ăn cũng được cung cấp nông trại gia súc và nông nghiệp, vùng đất chăn nuôi bò thịt và chăn nuôi lợn là nền kinh tế cơ bản

Các bữa tiệc nướng cũng là đặc trưng của các thị trấn chăn nuôi gia súc, giống như các thị trấn phía Bắc. được thể hiện bằng hai cách chế biến rất tiêu biểu của địa phương: nướng và chiên, một món hầm được làm từ các bộ phận băm nhỏ khác nhau của lợn, đặc biệt là phần đầu.

Từ chăn nuôi bò và gia cầm vùng này có rất nhiều sản phẩm từ sữ như phô mai Bagaces, cũng như sữa đông và sữa trứng.

Cuối cùng, ở phía bắc đất nước thuộc các tỉnh Alajuela và Heredia, còn có các thị trấn của vùng phía Bắc (Guatuso, Los Chiles, San Carlos, Upala và Sarapiquí), trải dài trên các đồng bằng rộng lớn và màu mỡ, nơi có một sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi bò sữa và vỗ béo cũng mang lại cho khu vực này nhiều điểm tương đồng với ẩm thực Guanacaste.

Nằm từ Trung bờ biến Thái Bình Dương đến Khu Nam bờ biển, tỉnh Puntarenas và Limon là tâm điểm của nghề đánh bắt thủ công ở Costa Rica. Vì vậy, ẩm thực của nó có liên quan mật thiết đến hải sản, phát sinh ra các món ăn như: cơm và canh hải sản với tôm, mực, bạch tuộc, trai, nghêu, sò và cá nền; cá nguyên con, phi lê, chiên, sốt, Milanese (tẩm bột) hoặc nhồi hải sản; gạo guacho, là một loại gạo nhiều nước có thêm hải sản, thịt lợn hoặc thịt gà; salpicón cá, thường là cá ngừ, được trộn với nước sốt cà chua, gia vị và gia vị; bánh tôm, rau củ nhồi hải sản và cá xiên, bao gồm nhiều miếng cá, động vật có vỏ và rau củ được dán trên một cây tăm.

Tuy nhiên, món ăn nổi bật nhất ở vùng này là món gỏi cá, hải sản Ceviche, thường được làm bằng cá Corvina, mặc dù cũng có nhiều loại khác như dorado, marlin, cá mập, tôm hoặc các loại hải sản bản địa khác, chẳng hạn như chuchecas và pianguas.

Ẩm thực từ Puntarenas được coi là truyền thống nhất ở Costa Rica. Truyền thống hàng hải mạnh mẽ của khu vực cùng tồn tại với một nền đa văn hóa tuyệt vời, kể từ khi làn sóng người nhập cư Ý, Trung Quốc, Nicaragua, Tây Ban Nha, Cuba, Mỹ, Đức, Ba Lan và Hy Lạp tràn vào các cảng; kết hợp truyền thống của họ với nhiều sản phẩm địa phương phong phú (thịt, rau, sữa). Từ nền tảng rộng rãi này có các công thức nấu ăn như patacones, chuối xanh chiên; rau cải chua; cơm và khoai tây xanh, cà tím nhồi, thịt băm củ cải và đu đủ xanh, lá bắp cải nhồi và món canh phổ biến, được chế biến với bắp cải băm nhỏ, yucca, thịt heo, được tẩm gia vị cà chua xắt nhỏ, nước sốt và giấm, và nó được phục vụ trong một hoặc hai lá hạnh nhân bãi biển, một loại cây rất phổ biến trong khu vực.

Trong ẩm thực vùng Limonense, ảnh hưởng từ nhiều nền văn hóa được pha trộn, do sự đa dạng trong thành phần dân tộc của dân cư, vì đây là cửa khẩu nhập cảnh của hàng nghìn người nhập cư từ khắp nơi trên hành tinh. Trong số các nhóm thổ dân, đại diện chủ yếu là các dân tộc Bribri và Cabécar, định cư ở dãy núi Talamanca, phong tục ẩm thực dựa trên việc tiêu thụ lá và củ vẫn được bảo tồn, vốn là nguồn thực phẩm chính thời kỳ trước thời thuộc địa Tây Ban Nha, không giống như từ phần còn lại của đất nước, nơi ngô chiếm không gian đó. Thực phẩm ưu tiên của các dân tộc Talamanqueno dựa trên việc tiêu thụ tiquisque, khoai mỡ, yucca và các loại củ khác, cùng với chuối, chuối, dừa, bánh mì, cá tuyết khô, xoài và nhiều loại trái cây khác

Loại bánh Cocadas (còn được gọi là torrijas hoặc tartaras) của vùng này là một món tráng miệng truyền thống bằng dừa nảy sinh trong mối quan hệ tương tác giữa các xã hội ở Thung lũng Trung tâm và Đại Tây Dương.

Nhưng chính những ảnh hưởng văn hóa của châu Phi đã làm nên nét đặc trưng nhất của ẩm thực Limonense, nơi lưu giữ tên gọi của nhiều sản phẩm, đặc quyền sử dụng của những người khác, chẳng hạn như củ và một số loại đậu - trong món ăn Limonense xuất sắc, gạo và đậu, di sản châu Phi không thể tránh khỏi này được phát hiện—, việc chuẩn bị các món hầm nấu chậm, chẳng hạn như rondón; việc sử dụng các loại lá xanh như yokotó, trong súp và salad; việc pha chế các loại trà thảo mộc với vô số loại thực vật; việc tiêu thụ các sản phẩm chưa được biết đến đối với phần còn lại của đất nước, chẳng hạn như đậu bắp và ackee; và việc sử dụng ớt và hạt tiêu Panama làm gia vị phổ biến nhất.

Lịch sử phát triển ẩm thực Costa Rica

Costa Rica đã là nơi sinh sống hàng ngàn năm của các nhóm dân cư bản địa khác nhau thuộc khu vực Mesoamerican và Khu vực trung gian bao gồm một phần lớn của Costa Rica và Panama ngày nay, các khu vực quan trọng của Colombia, Ecuador và Venezuela, cũng như vùng Caribbean của Honduras và Nicaragua. Nó giáp với các khu vực văn hóa của thổ dân Mesoamerica ở phía Bắc và văn hóa thổ dân Andes và Amazon ở phía Nam.

Ẩm thực truyền thống Costa Rica chịu ảnh hưởng của người bản địa hai khu vực này và ảnh hưởng lớn của Caribbean; Những người địa phương nấu nướng, ăn uống theo ẩm thực này chủ yếu vẫn tồn tại thông qua các loại nguyên liệu thực phẩm rau của như bắp ngô, đậu, khoai tây, ca cao, yuccas và bí khi trải qua nhiều biến động chính trị, xã hội. Sau khi lãnh thổ bị thực dân người Tây Ban Nha chiếm đóng, những người thực dân Tây Ban Nha chủ yếu đến từ Andalusia, Galicia và Castilla của bán đảo Iberia Tây Ban Nha, cũng đến với một nhóm lớn người gốc Do Thái giới thiệu các sản phẩm như sữa, kem, bơ, pho mát, gạo, lúa mì, đường mía và các động vật mới đến Costa Rica. Cuộc gặp gỡ văn hóa này đã tạo ra nền tảng của bức tranh nhiều màu sắc cho ẩm thực ở Costa Rica, nơi cũng nhận được sự đóng góp của những người châu Phi đến làm nô lệ từ khu vực phía tây của lục địa của họ.

Trong thời kỳ  chủ nghĩa thuộc địa triển khai đồng bộ mạnh mẽ  từ khắp Châu Âu vào khai thác, bổc lột tài nguyên Châu Mỹ không riêng từ Tây Ban Nha. Người Châu Âu, nô lệ Châu Phi, đều mang ảnh hưởng đến cho ẩm thực Cotsta Rica.  Sau một thời gian dài của việc chiếm đóng thực dân Châu Âu, hầu như tất cả các loại nguyên liệu thực phẩm, món ăn của người bản xứ, người Mestizo Costa Rica thuộc chủng tộc hỗn hợp, đặc biệt là một người có gốc Tây Ban Nha và bản địa đều có chịu ảnh hưởngtừ sự hổn hợp, ảnh hưởng văn hóa ẩm thực từ các sắc dân, chẳng hạn như món Empanada de chiverre, trộn lúa mì châu Âu và mía châu Phi, với bí đỏ của Mỹ; hoặc món Tamale nguyên bản của thổ dân, mà thịt lợn, ô liu và gạo đã được thêm vào các món ăn vốn đã tồn tại từ trước tại đây.

Trong thời kỳ bùng nổ phát triển ngành trồng và chế biến cà phê, sự nhập cư người Châu Âu ồ ạt (chủ yếu là từ Địa Trung Hải) là rất quan trọng đối với sự phát triển ẩm thực của người Creole và sự phổ biến của các sản phẩm như mì ống, bánh mì. Ngoài ra, cacao bắt đầu được xuất khẩu từ Nam Mỹ sang Châu Âu, vì vậy có một truyền thống sô cô la lớn từ thế kỷ thứ 18.

Cà phê Costa Rica bắt đầu được xuất khẩu vào đầu thế kỷ 19, cho đến khi nó được củng cố vào những năm 1840 như một sản phẩm có tầm quan trọng tối đa đối với nền kinh tế quốc gia và dần dần, đối với chính ẩm thực. Thương mại xuất khẩu nông sản này đã đạt được mức an sinh đáng kể, thu hút một lượng lớn người nhập cư từ năm 1880 đến năm 1950; đặc biệt là Địa Trung Hải (Tây Ban Nha, Ý, Syria, Hy Lạp, Lebanon, Thổ Nhĩ Kỳ và Nam Pháp), Mỹ và Afro-Antillean (người Jamaica, Aruban và Bahamian), tiếp theo là những người Châu Âu khác (Đức, Anh, Thụy Sĩ và Ba Lan), Châu Á (Trung Quốc, Ấn Độ) và ở mức độ thấp hơn, người Mỹ Latinh (người Mexico, người Nicaragua, người Panama, người Cuba, người Colombia, người Peru và người Argentina).Tất cả những nhóm này cuối cùng sẽ hợp nhất thành xã hội Costa Rica, tạo ra một dân số đa dạng và đa dạng, với một ẩm thực vô cùng đa văn hóa.

Kể từ năm 1872, với sự khởi đầu của việc xây dựng tuyến đường sắt đến Đại Tây Dương, ẩm thực Limonense cũng nhận được sự đóng góp của những người nhập cư Trung Quốc, Anh, Hindu, Ý, Nicaragua, Mỹ, Hy Lạp, Pháp và Ba Lan, những người có ảnh hưởng văn hóa được phản ánh trong các món ăn của vùng. Sự xuất hiện của người Antillean đen (người Jamaica, người Haiti, người Panama, người Aruban, người Bahamian, người Curazoleños, người Trinidadia, trong số nhiều người khác) là đặc biệt quan trọng, những người đã làm phong phú văn hóa quốc gia với Vương quốc Anh là tài liệu tham khảo chính về văn hóa và thành ngữ, nhuốm những ảnh hưởng cận Sahara khác nhau hỗn hợp sống ở các hòn đảo xuất xứ của chúng.

Cuối cùng, phong cách thực phẩm của người Costa Rica đã bị thay đổi một lần nữa giữa những năm 1960 và 1980, thời kỳ mà các siêu thị lớn xuất hiện với đủ loại nguyên liệu nhập khẩu và sự nhập cư Mỹ Latinh bắt đầu, kéo dài cho đến tận ngày nay. Ngày nay, những dấu mốc quan trọng này, cùng với ảnh hưởng của toàn cầu hóa, khuyến khích người Costa Rica ( tiếng Tây Ban Nha Ticos) tiếp tục tạo ra các công thức nấu ăn mới và đổi mới ẩm thực của họ.

Có thể bạn quan tâm>>>Độc đáo nghệ thuật ẩm thực Peru

Thói quen và phong cách ăn uống người Costa Rica

Người dân Costa Rica thường ăn ba bữa ăn trong ngày. Bữa sáng được phục vụ vào sáng sớm, bữa trưa vào khoảng giữa trưa và bữa tối vào đầu giờ tối. Có một bữa ăn phụ được phục vụ vào giữa buổi chiều được gọi là "giờ cà phê". Và nhiều người có giờ giải lao hoặc ăn nhẹ vào buổi sáng và buổi chiều. Bữa tối nói chung là bữa chính

Bữa ăn sáng

Bữa sáng điển hình của người Costa Rica là món Gallo pinto, trứng, bánh ngô tự làm hoặc bánh mì tươi từ tiệm bánh, bánh mì ngọt và natilla (kem chua) hoặc pho mát địa phương, chẳng hạn như queso Turrialba.

Bữa trưa

Bữa trưa điển hình của người Costa Rica là món casado - một đĩa gồm cơm, đậu, protein (thịt gà, thịt lợn, thịt bò hoặc cá), salad (thường là bắp cải) và rau lang. Món ăn bổ sung có thể bao gồm bánh ngô, yucca, bơ, pico de Gallo, và pho mát tươi hoặc chiên. Các lựa chọn ăn trưa điển hình khác là arroz con Poo (hoặc với tôm, hải sản hỗn hợp, thịt lợn hoặc rau trộn), ceviche, sopa negra (súp đậu đen), sopa de mariscos (súp hải sản) hoặc olla de carne (thịt bò hầm), chỉ để nêu tên một vài.

Bữa ăn tối

Bữa tối điển hình của người Costa Rica thường được dọn với các thức ăn giống như các món ăn vào bữa trưa. Trong những dịp đặc biệt, lễ kỷ niệm hoặc họp mặt gia đình,một bữa tiệc nướng lớn hoặc heo quay nguyên con có thể thay thế cho bữa tiệc tối hàng ngày. Một lời mời đến một trong những cuộc gặp gỡ, sự kiện sinh hoạt xã hội, cộng đồng này thường là một lời mời chân thật hơn là lời nói xã giao.

Các nghi thức ăn uống ở Costa Rica tương tự như các quy tắc về nghi thức ăn uống ở Mexico và Guatemala.

Gây ồn ào trong khi ăn được coi là cực kỳ bất lịch sự. Tương tự như vậy, nói chuyện bằng miệng là cách cư xử rất tệ. Tuy nhiên, người Costa Rica thích trò chuyện trong khi ăn và họ có thể đề cập đến các đối tác trò chuyện khác nhau. Thông thường giờ ăn là dịp để trò chuyện kéo dài và sôi nổi ở Costa Rica. Cách cư xử phép tắc  trên bàn ăn có thể khác nhau giữa các thành viên tuổi tác khau nhau trong gia đình, nhưng nói chung, cả hai tay nên để phía trên bàn, không đặt trên đùi.

Ngoài ra, thông thường, tại cùng một bàn, một số cuộc trò chuyện có thể diễn ra cùng một lúc. Dùng cả dao và nĩa khi ăn, nhưng dùng tay để ăn được chấp nhận trong những trường hợp thân mật, tùy thuộc vào loại thực phẩm.

Bánh mì được đặt trên vành đĩa chính của bạn hoặc trên bàn gần đĩa của bạn. Thông thường tất cả các món ăn có khuynh hướng dọn và để sang bên trái khi di chuyển đến cho mổi người ngồi ăn. Không bao giờ cắt rau diếp trong món salad, món này thường sẽ được phục vụ sau món chính.

Nếu được mời đến nhà người Costa Rica, bạn nên mang theo hoa, rượu vang hoặc sô cô la. Việc rời khỏi bữa tiệc tối trước khi chấm dứt và chủ nhân rời khỏi bàn được coi là không lịch thiệp.

Xem thêm>>>Những món ăn phổ biến ở Ecuador bạn nên thử