Khám phá nét đặc trưng riêng của ẩm thực Tây Châu Phi

Ẩm thực Tây Phi bao gồm nhiều loại thực phẩm đa dạng được phân chia giữa 16 quốc gia của nó. Ở Tây Phi, nhiều gia đình tự trồng trọt và chăn nuôi và trong mỗi gia đình đều có sự phân công lao động. Thực phẩm bản địa bao gồm một số loài thực vật và động vật, và rất quan trọng đối với những người có lối sống phụ thuộc vào trồng trọt và săn bắn.

Lịch sử của Tây Phi cũng đóng một vai trò lớn trong ẩm thực và công thức nấu ăn của họ, vì sự giao thoa với các nền văn hóa khác nhau (đặc biệt là thế giới Ả Rập và sau đó là châu Âu) qua nhiều thế kỷ đã giới thiệu nhiều nguyên liệu sẽ trở thành thành phần quan trọng của các món ăn quốc gia khác nhau hôm nay.

Trong nhiều thế kỷ, người Bồ Đào Nha, Pháp và Anh đã ảnh hưởng nhiều hơn đến các món ăn trong khu vực Tây châu Phi, nhưng chỉ ở một mức độ hạn chế. Tuy nhiên, chính các nhà thám hiểm và thương gia châu Âu đã mang ớt, ngô và cà chua từ châu Mỹ đến đây, và cả hai đều đã trở thành thành phần phổ biến của các món ăn Tây Phi, cùng với đậu phộng, sắn và cây trồng.

Ngược lại, những con tàu nô lệ này chở các nguyên liệu châu Phi đến châu Mỹ, bao gồm đậu mắt đen và đậu bắp. Vào khoảng thời kỳ thuộc địa, đặc biệt là trong thời kỳ Tranh giành châu Phi, những người định cư châu Âu đã xác định các biên giới thuộc địa mà không quan tâm đến các biên giới, lãnh thổ hoặc sự khác biệt văn hóa các bộ lạc người da đen đã có từ trước.

Các bộ lạc này chia tách và tạo ra các lãnh địa với nhiều phong cách ẩm thực chung nhưng biến tấu khác nhau. Do đó, rất khó để xác định rõ ràng về nguyên gốc của nền ẩm thực các quốc gia Tây Phi, ví dụ, ẩm thực của Senegal. Mặc dù những người thực dân châu Âu đã mang nhiều nguyên liệu mới đến lục địa châu Phi, nhưng chúng có ảnh hưởng tương đối ít đến cách nấu ăn của người dân Tây Phi. Truyền thống ẩm thực mạnh mẽ của ẩm thực Senegal nói riêng và các quốc gia khu vực Tây Phi nói chung vẫn tồn tại bất chấp ảnh hưởng của quá trình thực dân hóa và di cư thực phẩm đã xảy ra từ lâu. Sự thay đổi chỉ thể hiện ở các nguyên liệu mới trong món ăn vốn cách nấu giống nhau.

Nên thế, mặc dù có sự khác biệt rõ ràng giữa các món ăn địa phương ở Tây Phi, nhưng cũng có nhiều điểm chung, chủ yếu là ở các thành phần nguyên liệu chính được sử dụng giống nhau. Nhiều món ăn được làm phong phú, tinh tế hơn với nguyên liệu cơ bản mới du nhập là cà chua, hành tây và ớt. Và được coi là một kỹ thuật nấu ăn thiết yếu và thậm chí là "thiêng liêng" trong khu vực, sự kết hợp của ba nguyên liệu này được xào trong dầu tương tự như các khái niệm tương tự như bộ ba thần thánh của nấu ăn Cajun và Creole ở Hoa Kỳ, sofrito được sử dụng trong thế giớ sử dụng tiếng Tây Ban Nhai, soffritto ở Ý, và mirepoix của Pháp. Dầu ăn phổ biến nhất là dầu hạt cọ, có truyền thống gắn liền với các vùng ven biển và góp phần tạo nên màu sắc, hương vị và kết cấu đặc biệt cho thực phẩm, trong khi bơ hạt mỡ được sử dụng phổ biến hơn ở Sahel. Được gọi là karité trong tiếng Pháp, xuất phát từ từ tiếng Ả Rập ghartī, nó được đánh giá cao vì cảm giác ngon miệng mà nó truyền đạt.

Có một số nguyên liệu cũng du nhập vào một số quốc gia nhất định. Ở Ghana, các nguyên liệu được sử dụng phổ biến nhất là ớt cay, gừng và bắp ngô. Người Ghana sử dụng ớt cay vì họ tin rằng ớt cay sẽ làm mát cơ thể và làm sạch / thanh lọc cơ thể.

Ở Senegal, các nguyên liệu chính bao gồm ớt cay, gạo, kê, đậu phộng, gừng, lá me, và trái bao báp, và dầu ăn. Tuy nhiên có sự khác biệt nhỏ về những nguyên liệu các quốc gia Tây Phi thông thường dân địa phương sử dụng để nấu nướng.

Các nguyên liệu phổ thông bình thường của  khu vực Tây Phi lá từ cây bao báp, các loại hạt ngũ cốc: lúa miến, kê và fonio, hạt Cola, hạt vdusi, gà guinea, tiêu melegueta, cọ dầu, đậu bắp và gạo. Các thành phần khác được sử dụng là đậu bắp để  làm đậm đặc cho món súp hầm, đậu mắt đen và vừng.

Tóm lại, một số món ăn có một đặc điểm là phổ biến, giống nhau ở hầu hết các xã hội Tây Phi, nhưng mang những tên gọi khác nhau ở các địa phương khác nhau.

Ăn uống ở Tây Phi mang tính cộng đồng và thực khách sẽ dùng ngón tay để ăn. Nước có một ý nghĩa nghi lễ rất mạnh mẽ ở nhiều quốc gia Tây Phi (đặc biệt là ở các khu vực khô hạn), và nước thường là thứ đầu tiên mà một chủ nhà châu Phi sẽ mời khách của mình.

Ẩm thực tiêu biểu các quốc gia thuộc Tây Phi

Benin

Ẩm thực Beninese được biết đến ở Châu Phi với những nguyên liệu lạ và những món ăn đầy hương vị. Ẩm thực Bắc Nam bao gồm nhiều bữa ăn tươi ngon được phục vụ với nhiều loại nước sốt. Thịt thường khá đắt, và các bữa ăn thường ăn nhẹ thịt và nhiều chất béo thực vật.

Trong ẩm thực miền nam Benin, nguyên liệu phổ biến nhất là ngô, thường được dùng để chế biến bột nhào, chủ yếu dùng với nước sốt làm từ đậu phộng hoặc cà chua. Cá và gà là những loại thịt phổ biến nhất được sử dụng trong ẩm thực miền nam Beninese, nhưng thịt bò, thịt lợn, dê và chuột rừng cũng được tiêu thụ. Thịt thường được chiên trong dầu cọ hoặc đậu phộng. Gạo, đậu, cà chua và rượu táo cũng là những thực phẩm chủ yếu. Trái cây phổ biến ở vùng này, bao gồm quýt, cam, chuối, quả kiwi, bơ, dứa và đậu phộng.

Yams là lương thực chính ở Bắc Benin, và cũng thường được phục vụ với nước sốt làm từ đậu phộng hoặc cà chua. Người dân các tỉnh phía Bắc sử dụng thịt bò, thịt lợn cũng được chiên trong dầu cọ, đậu phộng hoặc nấu trong nước sốt. Phô mai cũng thường xuyên được sử dụng trong một số món ăn. Couscous, gạo và đậu cũng thường được ăn cùng với các loại trái cây như xoài, cam và bơ.

Burkina Faso

Ẩm thực Burkinabé, ẩm thực của Burkina Faso, tương tự như ẩm thực ở nhiều vùng của Tây Phi, và dựa trên các loại thực phẩm chủ yếu là lúa miến, kê, gạo, fonio, ngô, lạc, khoai tây, đậu, khoai mỡ và đậu bắp. Gạo, bắp ngô và kê là những loại ngũ cốc được ăn phổ biến nhất.Thịt nướng là phổ biến, đặc biệt là thịt cừu, dê, bò và cá.

Các loại rau phổ biến bao gồm, ngoài khoai mỡ và khoai tây, đậu bắp, cà chua, bí xanh, cà rốt, tỏi tây, hành tây, củ cải đường, bí ngô, dưa chuột, bắp cải, cây me chua và rau bina. Mặc dù các sản phẩm nhập khẩu đang trở nên phổ biến hơn ở các khu vực thành thị, nhưng các bữa ăn ở nhiều vùng nông thôn hơn thường bao gồm tô, nước sốt lá dứa hoặc lá bao báp, cũng như đài hoa từ Bombax costatum, cá khô và các loại gia vị như ớt và súp lơ.

Cameroon

Ẩm thực Cameroon (tiếng Pháp: ẩm thực camerounaise) là một trong những món ăn đa dạng nhất ở châu Phi do vị trí của nó nằm trên giao lộ giữa phía bắc, phía tây và trung tâm của lục địa; sự đa dạng về sắc tộc với sự pha trộn từ Bantus, Semi-bantus và Shua-Arabs. Thêm vào đó là là ảnh hưởng sâu sắc của món ăn Pháp, một di sản của thời thuộc địa, ảnh hưởng của sự đô hộ của Đức và sau đó là sự thôn tính của  Anh đối với các vùng khác nhau của đất nước.

Gambia

Ẩm thực Gambia là một phần của ẩm thực Tây Phi và bao gồm các thực hành và truyền thống ẩm thực của quốc gia Gambia. Các thành phần phổ biến bao gồm cá, gạo, đậu phộng, cà chua, đậu mắt đen, chanh, sắn, bắp cải, muối, tiêu, hành, ớt và các loại rau thơm khác nhau. Hàu cũng là một loại thực phẩm phổ biến ở sông Gambia, và được phụ nữ thu hoạch.

Ghana

Ẩm thực Ghana là nền ẩm thực của người dân Ghana. Các món ăn chính của Ghana được tổ chức xung quanh thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột, với nước sốt hoặc súp có chứa nguồn protein. Thành phần chính của phần lớn súp và món hầm là cà chua đóng hộp hoặc có thể sử dụng cà chua tươi. Do đó, hầu hết các món súp và món hầm của người Ghana đều có màu đỏ hoặc cam.

Ẩm thực Ghana là các món ăn truyền thống của Côte d'Ivoire dựa trên các loại củ, ngũ cốc, lợn, gà, hải sản, cá, trái cây tươi , rau và gia vị. Nó rất giống với các nước láng giềng ở Tây Phi.

Thực phẩm chủ yếu bao gồm ngũ cốc và củ. Côte d'Ivoire là một trong những nhà sản xuất ca cao lớn nhất trên thế giới, đồng thời cũng sản xuất dầu cọ và cà phê.

Liberia

Ẩm thực Liberia đã bị ảnh hưởng bởi sự tiếp xúc, buôn bán và thuộc địa từ Hoa Kỳ, đặc biệt là các món ăn từ miền Nam Hoa Kỳ (món ăn miền Nam), đan xen với các món ăn truyền thống của Tây Phi. Chế độ ăn kiêng tập trung vào việc tiêu thụ gạo và các loại tinh bột khác, trái cây nhiệt đới, rau, cá và thịt địa phương. Liberia cũng có truyền thống làm bánh du nhập từ Hoa Kỳ độc nhất vô nhị ở Tây Phi.

Mali

Ẩm thực Mali bao gồm gạo và kê là những mặt hàng chủ lực của Mali, một nền văn hóa ẩm thực chủ yếu dựa trên các loại hạt ngũ cốc. Ngũ cốc thường được chế biến với nước sốt làm từ các loại lá ăn được, chẳng hạn như khoai lang hoặc bao báp, với nước sốt đậu phộng cà chua. Các món ăn có thể đi kèm với các miếng thịt nướng (điển hình là thịt gà, thịt cừu, thịt bò hoặc dê).

Ẩm thực Mali thay đổi theo từng vùng. Một phần của ẩm thực Tây Phi, các món ăn khác ở Mali bao gồm Fufu, cơm Jollof và Sốt bơ đậu phộng.

Mauritania

Mauritania cũng được liệt kê vào quốc gia vùng Maghreb Hồi Giáo.

Các món ăn của Mauritania bao gồm các thực hành ẩm thực của Mauritania. Về mặt lịch sử, Mauritania ngày nay đã bị ảnh hưởng bởi các dân tộc Ả Rập và châu Phi, những người đã sống và đi ngang qua cảnh quan "khắc nghiệt" được đánh dấu bằng các cồn cát sa mạc Sahara trong các đoàn lữ hành. Có một sự trùng lặp với ẩm thực Ma-rốc ở phía bắc và ẩm thực của Senegal ở phía nam. Ảnh hưởng của thực dân Pháp (Mauritania là thuộc địa cho đến năm 1960) cũng đóng một vai trò trong việc ảnh hưởng đến ẩm thực của vùng đất tương đối biệt lập. Rượu bị cấm trong tín ngưỡng Hồi giáo và việc bán rượu phần lớn chỉ giới hạn trong các khách sạn.Trà bạc hà được tiêu thụ rộng rãi và được rót từ độ cao để tạo bọt.Theo truyền thống, các bữa ăn được dùng chung.

Niger

Ẩm thực của Niger dựa trên các món ăn truyền thống của châu Phi. Các loại gia vị khác nhau được sử dụng và các bữa ăn bao gồm thịt nướng, rau theo mùa, salad và các loại nước sốt khác nhau là một số thực phẩm được tiêu thụ. Các bữa ăn ở Niger thường bắt đầu với các món salad đầy màu sắc làm từ các loại rau theo mùa. Lá Moringa được yêu thích cho món salad. Bữa ăn điển hình của người Nigerien bao gồm tinh bột (gạo là phổ biến nhất) kết hợp với nước sốt hoặc món hầm. Các món hầm thường được làm với rau vì thịt rất khan hiếm. Các loại tinh bột được ăn thường xuyên nhất là kê và gạo. Thực phẩm chủ yếu bao gồm kê, gạo, sắn, lúa miến, ngô và đậu. Couscous được để dành cho những dịp đặc biệt. Cháo, bánh bao lúa mì và bánh beignets là một số món ăn nhẹ phổ biến của Niger.

Sản xuất nông nghiệp thực vật ở Niger phụ thuộc đáng kể vào lượng mưa để cung cấp nước cho cây trồng, và hạn hán đã ảnh hưởng xấu đến sản xuất nông nghiệp của Niger trong quá khứ, đe dọa nguồn cung cấp lương thực trong nước của đất nước.

Nigeria

Ẩm thực Nigeria bao gồm các món ăn hoặc thực phẩm từ hàng trăm nhóm dân tộc bao gồm Nigeria. Giống như các món ăn Tây Phi khác, nó sử dụng các loại gia vị và thảo mộc với dầu cọ hoặc dầu lạc để tạo ra nước sốt và súp có hương vị đậm đà. Các bữa tiệc ở Nigeria đầy màu sắc và xa hoa, trong khi các món ăn nhẹ ở chợ và ven đường được chế biến theo kiểu nướng hoặc chiên trong dầu lại rất phong phú và đa dạng.

Senegal

Ẩm thực của Senegal là một nền ẩm thực Tây Phi chịu ảnh hưởng của ẩm thực Bắc Phi, Pháp và Bồ Đào Nha và có nguồn gốc từ nhiều dân tộc của quốc gia, lớn nhất là người Wolof. Hồi giáo, lần đầu tiên xâm nhập vào khu vực này vào thế kỷ 11, cũng đóng một vai trò quan trọng trong ẩm thực. Senegal là thuộc địa của Pháp cho đến năm 1960. Kể từ khi là thuộc địa, những người di cư đã mang ẩm thực của Senegal đến nhiều vùng khác.

Vì Senegal giáp với Đại Tây Dương nên cá rất quan trọng trong chế biến món ăn của người Senegal. Thịt gà, thịt cừu, đậu Hà Lan, trứng và thịt bò cũng được sử dụng, nhưng thịt lợn không phải do dân số phần lớn theo đạo Hồi của quốc gia này. Đậu phộng, loại cây trồng chính của Senegal, cũng như rượu hầm, gạo trắng, khoai lang, đậu lăng, đậu mắt đen và các loại rau khác, cũng được kết hợp vào nhiều công thức nấu ăn. Thịt và rau thường được hầm hoặc ướp với các loại thảo mộc và gia vị, sau đó đổ lên cơm hoặc rượu hầm, hoặc ăn với bánh mì.

Nước trái cây tươi phổ biến được làm từ bissap, gừng, bouye (phát âm là 'phao', là quả của cây bao báp, còn được gọi là "quả bánh mì"), xoài, hoặc các loại quả khác hoặc cây dại (nổi tiếng nhất là mãng cầu xiêm, được gọi là corossol trong tiếng Pháp). Các món tráng miệng rất phong phú và ngọt ngào, kết hợp các nguyên liệu bản địa với phong cách và phong cách đặc trưng của Pháp tác động đến phương pháp ẩm thực của Senegal. Chúng thường được phục vụ với trái cây tươi và theo truyền thống là cà phê hoặc trà. Trà, được gọi là Attaya, được phục vụ theo nghi thức.

Togo

Ẩm thực Togolese là nền ẩm thực của Cộng hòa Togo, một quốc gia ở Tây Phi. Thực phẩm chủ yếu trong ẩm thực Togolese bao gồm ngô, gạo, kê, sắn, khoai mỡ, cây và đậu. Bắp ngô là thực phẩm được tiêu thụ phổ biến nhất ở Cộng hòa Togolese. Cá là một nguồn cung cấp protein đáng kể, và thịt bụi thường được săn bắt và tiêu thụ.

Người dân Togo có xu hướng ăn ở nhà, nhưng cũng có không các nhà hàng và quán ăn cung cấp các bữa ăn trưa.