Ẩm thực Tây Ban Nha- sự đa dạng văn hóa ẩm thực gốc Địa Trung Hải

Ẩm thực Tây Ban Nha rất đa dạng và phong phú. Do là một quốc gia với  bờ biển dài nên Tây Ban Nha có rất nhiều các mónăn từ  hải sản. Sự đa dạng về văn hóa gốc Địa Trung Hải cũng được thể hiện rõ trên các món ăn của nước này với hàng ngàn cách chế biến và hương vị khác nhau. Thông thường, các món ăn của Tây Ban Nha được chế biến với khoai tây, cà chua, ớt xanh và hạt đậu.

Ẩm thực Tây Ban Nha bị ảnh hưởng nhiều bởi các quá trình lịch sử đã hình thành nên văn hóa và xã hội địa phương ở một số vùng lãnh thổ Bán đảo Iberia của Châu Âu. Vị trí địa lý ấm và khí hậu có ảnh hưởng lớn đến phương pháp nấu ăn và các nguyên liệu sẵn có. Các phương pháp nấu ăn và nguyên liệu này vẫn hiện diện trong ẩm thực của các vùng khác nhau tạo nên Tây Ban Nha.

 Ẩm thực Tây Ban Nha bắt nguồn từ một lịch sử phức tạp, nơi các cuộc xâm lược và chinh phục Tây Ban Nha đã sửa đổi truyền thống, từ đó tạo ra các nguyên liệu mới. Vì vậy, ẩm thực hiện tại và cũ của Tây Ban Nha kết hợp truyền thống cũ và mới.

Trước thời kỳ Đế chế La Mã, Tây Ban Nha từng bị chia cắt thành ba lãnh thổ được gọi là "thị tộc": người Celt (phía bắc Tây Ban Nha), người Iberia (trung tâm phía đông) và người Tartessos (phía nam). Người Celt là một cộng đồng dựa trên chiến binh, và sống trong những ngôi nhà tròn nhỏ kiên cố. Người Celt được biết đến với nghề đánh cá và nông nghiệp như một phương tiện sinh sống. Thậm chí ngày nay, chúng ta có thể thấy ảnh hưởng của họ khi miền bắc của Tây Ban Nha nổi tiếng với món "mariscos" (hải sản). Người Iberia chủ yếu là thợ săn và người chăn gia súc. Trung tâm của Tây Ban Nha vẫn được coi là có chất lượng thịt tuyệt vời. ví dụ. Cochinillo ở Segovia (lợn con) Người Tartessos là thợ kim hoàn và buôn bán rộng rãi với châu Phi và Hy Lạp.

Một số tác giả, chẳng hạn như Strabo, đã viết về những người thổ dân Tây Ban Nha sử dụng các loại hạt và quả acorns làm thực phẩm chính.

Lịch sử phát triển ẩm thực Tây Ban Nha

Thời cổ đại

Năm 1100 trước Công nguyên. Người Phoenicia đến miền Nam bá đảo Iberian vùng đất nước và thành lập một thuộc địa gọi là Gádir hay Cádiz ngày nay. Nơi đây trở thành một trung tâm thương mại quan trọng. Người Phoenicia ở lại trong nhiều thế kỷ, thiết lập nhiều thuộc địa hơn ở khu vực ngày nay là Huelva và Malaga với cách ăn uống văn hóa Trung Đông trước thời kỳ Hồi Giáo.

Thời kỳ Tây Ban Nha là lãnh thổ của Đế chế La Mã

Người La Mã giới thiệu phong tục thu thập và ăn nấm vẫn còn được lưu giữ ở nhiều vùng của Tây Ban Nha, đặc biệt là ở phía bắc. Người La Mã, cùng với người Hy Lạp, đã giới thiệu nghề trồng nho. Có vẻ như sự mở rộng của những cây nho dọc theo Địa Trung Hải dường như là do sự đô hộ của người Hy Lạp. Cùng với người Hy Lạp, người Phoenicia đã giới thiệu việc trồng dầu ô liu. Tây Ban Nha là nước sản xuất dầu ô liu lớn nhất thế giới.

Thời kỳ Trung cổ

Người Visigoth đã giới thiệu sản xuất bia đến các vùng Tây Ban Nha. Sự thay đổi diễn ra vào năm 711 sau Công nguyên, khi quân đội Hồi giáo gồm người Berber và người Ả Rập vượt qua eo biển Gibraltar, xâm lược bán đảo Iberia. Cuộc chinh phục của người Hồi giáo đã mang lại những thành phần và nguyên liệu mới cho ẩm thực Tây Ban Nha  từ các vùng khác nhau trên thế giới, chẳng hạn như Ba Tư và Ấn Độ.

Các món ăn của Al-Andalus xưa, tiền thân ẩm thực Andalusia miền Nam Tây Ban Nha đã có thêm các nguyên liệu mới  như  gạo, lúa miến, mía, rau bina, cà tím, dưa hấu, chanh, đào, cam, mơ, nghệ tây và hạnh nhân. Món ăn Tây Ban Nha nổi tiếng nhất, chẳng hạn như Paella nguyên liệu chính của là gạo và nghệ tây. Và các món ăn như Ajo blanco, Salmorejo, Gaspacho, Escapebeche,  Alboronías,  Alajú,  Hallulla, Albóndigas, Mojama, Arrope , Almodrote, Turron  và các món cay mặn là di sản của ẩm thực Moorish và Do Thái. 

Ảnh hưởng của Hồi Giáo ở Tây Ban Nha thời Trung cổ thể hiện ở nhiều nhà cai trị của Al Andalus đã nhổ bỏ các vườn nho như một tín hiệu của lòng mộ đạo.

Thời kỳ khai phá lục địa mới châu Mỹ

Sự xuất hiện của người châu Âu ở Mỹ vào năm 1492, đã khởi đầu cho sự ra đời của các yếu tố ẩm thực mới, chẳng hạn như cà chua, khoai tây, ngô, ớt chuông, ớt cay, ớt bột, vani và ca cao hoặc sô cô la. Tây Ban Nha là nơi đầu tiên sô cô la được trộn với đường để loại bỏ vị đắng tự nhiên của nó. Các thành phần khác được du lịch đến châu Mỹ, chẳng hạn như gạo, nho, ô liu và nhiều loại ngũ cốc. [22]

Nhiều món ăn truyền thống của Tây Ban Nha như Tortilla de patata (một món trứng tráng làm từ khoai tây), sẽ không có được nếu không có việc khám phá, xây dựng lãnh thổ chiếm đóng Châu Mỹ. Gazpacho, Salmorejo và Pan tumaca được làm từ cà chua, chúng đã được du nhập vào Tây Ban Nha từ Mỹ đến Tây Ban Nha trong quá trình khám phá Châu Mỹ.

Một trong những hương liệu hay xuất hiện trong các món ăn của Tây Ban Nha là dầu ôliu, khi mà nước này sản xuất 44% sản lượng dầu ôliu trên thế giới. Một trong những phong tục ăn uống độc đáo của Tây Ban Nha là các món khai vị (tapas) luôn được phục vụ kèm với đồ uống. Món churro, một loại bánh bột dài chấm với chocolate cũng là một món ăn rất đặc sắc của Tây Ban Nha.

Ẩm thực theo vùng của Tây Ban Nha

Tây Ban Nha đã bị xâm lược qua nhiều thế kỷ bởi nhiều dân tộc khác nhau, bao gồm người Phoenicia, người La Mã và người Moor. Trong nhiều thế kỷ, Tây Ban Nha bị chia cắt thành các vương quốc phong kiến nhỏ có tiền tệ , văn hóa, ngôn ngữ và thực phẩm riêng. Mặc dù Tây Ban Nha là một quốc gia và hai thành phần cơ bản phổ biến được sử dụng trong nấu nướng cho tất cả các vùng là tỏi và dầu ô liu, nhưng có sự khác biệt lớn giữa các vùng trong ẩm thực.

Thông thườn, nói chung Tây Ban Nha có thể được chia thành sáu vùng ẩm thực lớn:

1.Miền Bắc của Tây Ban Nha, dùng núi biên giới Pháp và Tây Ban Nha nơi có rất nhiều món với nước sốt và hải sản, chẳng hạn như các vùng Galicia và Asturias.

1. Miền Pyrenees, quê hương của ớt sừng, ớt xào, cà chua và món hành đi kèm với nhiều món ăn của vùng.
2. Vùng Cataluña nơi có rất nhiều thịt hầm hoặc Cazuelas.
3. Khu vực phía Đông, bao gồm Cộng đồng Tự trị Valencia, nơi các món ăn chính được làm từ gạo như món Paella Valenciana phổ biến.
4. Andalucía, nơi cá rán là món ăn chính và các quán bar không phục vụ đồ uống mà không có khoai tây chiên miền Nam Tây Ban Nha.
5. Miền Trung Tây Ban Nha, nơi thịt quay và Cocidos hoặc món hầm là món ăn thống trị chế độ ăn uống hàng ngày. Điều này bao gồm vùng Castilla-Leon.

1              Andalucía

2              Aragon

3              Asturias

4              Quần đảo Balearic

5              Xứ tự trị Basque

6              Quần đảo Canary ngoài khơi Đại Tây Dương

7              Cantabria

8              Castile-La Mancha

9              Castile và León

10           Catalonia

11           La Rioja

12           Extremadura

13           Galicia

14           Khu vực thủ đô Madrid

15           Murcia

16           Navarre

17           Valencia

Thói quen ăn uống và văn hóa ẩm thực Tây Ban Nha

Bữa sáng kiểu lục địa (Desayuno) có thể được thực hiện ngay sau khi thức dậy hoặc trước khi bước vào nơi làm việc. Do khoảng thời gian lớn giữa bữa sáng và bữa trưa, không có gì lạ khi bạn phải tạm dừng lịch trình làm việc để ăn nhẹ vào giữa buổi sáng.

Bữa trưa (El almuerzo hay đơn giản là La Comida, nghĩa đen là "thức ăn"), bữa ăn trưa lớn ở Tây Ban Nha, có nhiều món, đặc biệt là trong các nhà hàng. Ở một số vùng của Tây Ban Nha, từ almuerzo dùng để chỉ bữa ăn nhẹ giữa buổi sáng, thay vì bữa trưa. Bữa trưa chính  thường bắt đầu từ 2:00 chiều hoặc 2:30 chiều, kết thúc vào khoảng 3:00 chiều đến 3:30 chiều, và thường được theo sau bởi sobremesa, dùng để chỉ công việc dọn bàn mà người Tây Ban Nha đảm nhận. Thực đơn được sắp xếp theo các khóa học này và bao gồm năm hoặc sáu lựa chọn trong mỗi khóa học. Ở nhà, bữa ăn của người Tây Ban Nha sẽ có một hoặc hai món và một món tráng miệng. Nội dung của bữa ăn này thường là các món súp, salad, thịt hoặc cá và một món tráng miệng như trái cây, yaourt hay một món ngọt nào đó. Tapas thường cũng có thể được phục vụ trước hoặc trong bữa trưa.

Trong những năm gần đây, chính phủ Tây Ban Nha đang bắt đầu hành động để rút ngắn thời gian nghỉ trưa, để kết thúc ngày làm việc sớm hơn. Do hầu hết các doanh nghiệp đóng cửa trong hai hoặc ba giờ để ăn trưa, sau đó tiếp tục ngày làm việc cho đến giờ ăn tối rất trể vào buổi tối.

La Cena, nghĩa là cả bữa tối hoặc bữa ăn tối chính, được thực hiện từ 8:30 tối đến 10 giờ tối. Nó thường bao gồm một món ăn và món tráng miệng. Do khoảng thời gian lớn giữa bữa trưa và bữa tối, bữa ăn nhẹ buổi chiều,Lla Merienda, tương đương với trà chiều, có thể diễn ra vào khoảng 6 giờ tối. Tại Merienda, mọi người thường uống cà phê, ăn một thứ gì đó ngọt ngào, một chiếc bánh sandwich hoặc một miếng trái cây.

Các món khai vị ngay trước bữa trưa hoặc bữa tối, hoặc trong bữa ăn, thường phổ biến dưới dạng Tapas (khẩu phần nhỏ). Thông thường Tapas được cung cấp như một món khai vị miễn phí trong các quán bar và quán cà phê khi gọi món nhỏ  thức uống.

Theo truyền thống, chuẩn bị và ăn những chiếc bánh mật ong nhỏ (galletas de miel) cho lễ Mình và Máu Thánh Corpus Christi.