Ẩm thực Puerto Rico quyến rũ và rất đa dạng

Puerto Rico là lãnh thổ hải ngoại của Hoa Kỳ, nơi lưu giữ nguyên vẹn và đậm nét bản sắc văn hóa Tây Ban Nha nhất khu vực Caribbean.

 Ẩm thực Puerto Rico thực sự rất quyến rũ và rất đa dạng. Mặc dù cách nấu ăn của người Puerto Rico thường được so sánh với ẩm thực Tây Ban Nha, Cuba và Mexico, nhưng nó là một sự pha trộn, bị ảnh hưởng bởi một loạt nền văn hóa ẩm thực  Tây Ban Nha, châu Phi, văn hóa ẩm thực sắc dân Taino Arawak  người bản địa Nam châu Mỹ và vùng Caribbean  và Hoa Kỳ. Người dân địa phương gọi ẩm thực của họ là ẩm thực Cocina Criolla (ẩm thực người Creole). Vào cuối thế kỷ 19, các món ăn truyền thống của  của nền ẩm thực Puerto Rico đã được hình thành cụ thể.

Ở Puerto Rico các loại thực phẩm địa phương cổ điển như alcapurrias (bánh ngọt nhồi thịt bò / tôm), lechón asado (heo sữa nướng), piononos (chuối ngọt chứa đầy thịt bò xay và phô mai), mofongo (chuối nghiền và thịt lợn chiên) và bacalaitos (cá tuyết chiên) đều phổ biến và được biến đến ngoài lãnh thổ Puerto Rico.

Ẩm thực Puerto Rico sử dụng nhiều các gia vị và nguyên liệu bản địa như rau mùi, đu đủ, ca cao, nispero (trái nhót Tây), rapio (một loại rau cần Tây). Đậu, bắp ngô, chuối và khoai Yampee (một  loại giống khoai mì –gọi theo tiếng thổ dân da đỏ) là các nguyên liệu chính. Gạo vốn không là nguyên liệu chính của ẩm thực người bản địa nhưng trở thành một thành phần quan trọng của ẩm thực Puerto Rico từ người dân nhập cư mang đến trong món  ăn của họ.

Vùng miền và các ảnh hưởng  văn hóa đến ẩm thực Puerto

Địa hình của hòn đảo chính được chia thành ba vùng chính: vùng núi bao gồm Trung tâm Cordillera, Sierra de Luquillo, Sierra de Cayey và Sierra Bermeja, vùng đồng bằng ven biển và vùng karst phía bắc. Mỗi khu vực và đô thị đều có truyền thống ẩm thực độc đáo. Ẩm thực Puerto Rico có thể chia ra ba vùng.

Ẩm thực khu vực Arecibo

Arecibo là đô thị lớn nhất ở Puerto Rico theo diện tích và nằm trên bờ biển phía bắc. Arecibo được nhiều người biết đến. Ẩm thực vùng này sử dụng nhiều hạt thì là và rau mùi làm cho các món ăn trở nên thơm ngon và có hương vị. Ở sông Río Grande de Arecibo cá trắng được gọi là cetí bị bắt. Những  loài cá nhỏ này được sử dụng trong mofongo, alcapurrias, empanadas, nhưng nổi tiếng hơn là bánh và chiên giòn, như món pastele  cetí. Loại bánh này được làm từ yuca, yautía, bí và nước cốt dừa, gói trong lá chuối và nướng.

Ẩm thực khu vực Hatillo

Thị trấn Hatillo nằm trên bờ biển phía bắc, cách San Juan khoảng một giờ về phía tây. Nó được gọi là Thủ đô bò sữa của Puerto Rico, với số lượng bò nuôi rất nhiều. Vùng này  sản xuất khoảng một phần ba lượng sữa tiêu thụ ở Puerto Rico. Hatillo là nơi duy nhất ở Caribe sản xuất phô mai chất lượng tốt. Những loại phô mai này là duy nhất của Puerto Rico và chỉ có thể được thực hiện ở Hatillo, Puerto Rico.

Ẩm thực khu vực Loíza

Loíza là một thị trấn và đô thị trên bờ biển phía đông bắc của Puerto Rico. Thị trấn được biết đến với các món ăn truyền thống châu Phi. Ẩm thực Afro-Puerto Rico của nó có nét và kỹ thuật độc đáo của Taíno.

Việc sử dụng dừa được sử dụng nhiều trong các món ngọt và mặn. Các loại bánh empanadas làm từ bột yuca, nước cốt dừa và nhân hải sản; cơm vàng với dừa và hải sản; gỏi đu đủ xanh một món ăn hiếm có và một truyền thống đang mai một. Đu đủ xanh nhặt sạch, luộc chín. Bất cứ thứ gì có sẵn rau xanh đều được trộn với đu đủ, chanh hoặc chanh. Đôi khi món hợp kết hợp với trái cây và một số hạt đu đủ.

Ngoài ra còn có các món ngọt như dulce de coco (dừa sữa ngọt), cazuela (khoai lang, bí đỏ và bánh nho khô nấu với nước cốt dừa và lá chuối), và dulce de ajonjoli (một loại bánh mè giòn, đôi khi có hạnh nhân và dừa). Pasteles, cơm  đậu và dừa, bánh ngô nướng, bánh mì yuca với tỏi và dừa hoặc phô mai, mofongo và guanime là một số món ăn phổ biến nhất đến từ Loíza. Ẩm thực của Loíza đã ảnh hưởng không chỉ đến Puerto Rico mà còn trên khắp vùng Caribê.

Ảnh hưởng  văn hóa Taino Arawak

Ẩm thực Puerto Rico chịu ảnh hưởng khá nhiều từ chế độ ăn uống của người Taíno của Caribbean ( sắc dân và văn hóa liên quan gần với các dân tộc Maya và Carib ở Nam Mỹ và Caribbean) còn gọi người Arawak ở Nam Mỹ. Điều này thể hiện đến sử dụng nguyên liệu nhiều loại củ và củ nhiệt đới (gọi chung là viandas) như Yuatía (Xanthosoma) và đặc biệt là Yuca (sắn), từ đó Bánh mì casabe mỏng giống như bánh quy giòn được làm và nướng phiên bản tamale của Puerto Rico. Ajicito hoặc tiêu cachucha, một loại ớt rất nhẹ được biết đến với mùi thơm dịu, recao / culantro (rau mùi lá gai), sarsaparilla, bơ, tiêu (allspice), achiote (annatto), ớt, ají caballero (loại ớt cay nhất có nguồn gốc từ Puerto Rico) , đậu phộng, ổi, dứa, jicacos (cocoplum), quenepas (mamoncillo), lerenes (dong riềng Guinea), bí ngô (bí ngô Tây Ấn Độ) và guanabanas (mãng cầu xiêm) đều là thực phẩm của người Taíno.

Người Taínos cũng trồng nhiều loại đậu và một số loại ngô (ngô / ngô), nhưng ngô không chiếm ưu thế trong việc nấu ăn của họ như đối với các dân tộc trên đất liền Nam Mỹ  Mesoamerica. Điều này là do những cơn bão thường xuyên mà Puerto Rico trải qua, phá hủy mùa màng của ngô, cho phép các loại cây được bảo vệ an toàn hơn như yuca conucos (những ngọn đồi trồng yuca) phát triển mạnh mẽ. Bắp ngô khi được sử dụng thường được làm thành bột ngô và sau đó thành guanime, bột ngô trộn với yautía và yuca nghiền và gói trong vỏ ngô hoặc lá lớn. Thức ăn được nấu trên một vỉ nướng làm bằng các khúc gỗ trên một hố lửa. Đối với  người Taínos, đây được gọi là món thịt nướng.

Ảnh hưởng Tây Ban Nha và châu Âu

Ảnh hưởng của Tây Ban Nha / Châu Âu cũng nổi bật trong ẩm thực Puerto Rico. Lúa mì, đậu xanh (garbanzos), tiêu đen, hành, tỏi, ngò (sử dụng thực vật và hạt trong nấu ăn), húng quế, mía, trái cây họ cam quýt, nho, cà tím, mỡ lợn, thịt gà, thịt bò, thịt lợn, thịt cừu, dê và sữa do người Tây Ban Nha mang đến. Ô liu, nụ bạch hoa và dầu ô liu đóng một vai trò quan trọng trong cách nấu ăn của người Puerto Rico, nhưng không thể trồng được trong điều kiện khí hậu nhiệt đới của hòn đảo. Hòn đảo nhập khẩu hầu hết các loại thực phẩm này từ Tây Ban Nha cùng với một số loại thảo mộc. Những người Hà Lan, Pháp, Ý và Trung Quốc nhập cư sớm không chỉ ảnh hưởng đến văn hóa mà còn cả cách nấu ăn của người Puerto Rico. Nhiều truyền thống tuyệt vời này đã kết hợp lại với nhau để hình thành nên La Cocina Criolla (ẩm thực người Creole).

Ảnh hưởng từ châu Phi

Dừa, cà phê do người Ả Rập và Corsos mang đến Yauco từ Kafa, Ethiopia, rau oregano brujo, đậu bắp, me, khoai mỡ, hạt vừng, gandules (tiếng Anh là đậu chim bồ câu), nhiều loại quả chuối, các loại rau củ khác và gà mái Guinea , tất cả đều đến Puerto Rico từ, hoặc ít nhất là qua Châu Phi. Những người nô lệ châu Phi cũng giới thiệu cách chiên ngập dầu thực phẩm, chẳng hạn như cuchifritos.

Ảnh hưởng từ ẩm thực Mỹ

Ảnh hưởng của Hoa Kỳ đối với cách người Puerto Rico nấu các bữa ăn của họ xuất hiện sau khi Puerto Rico trở thành lãnh thổ của Hoa Kỳ theo Hiệp ước Paris năm 1898. Ảnh hưởng đáng kể nhất liên quan đến cách người ta chiên thức ăn. Những người Tây Ban Nha  ban đầu đã mang dầu ô liu để nấu ăn và chiên, nhưng nhập khẩu dầu ô liu từ Tây Ban Nha khiến nó rất đắt đỏ, và các đầu bếp trên đảo chuyển sang dùng mỡ lợn, loại có thể được sản xuất tại địa phương. Trong 50-60 năm, dầu ngô được sản xuất ở Hoa Kỳ đã thay thế mỡ lợn để  làm món Cuchifritos.

Galletas de soda (bánh quy soda trong hộp thiếc, thường được gọi là  bánh quy soda xuất khẩu của một thương hiệu Puerto Rico phổ biến) là một sản phẩm bắt chước bánh trong món ăn Hoa Kỳ. Sản phẩm này được hình thành ở Puerto Rico vào thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Bánh có kết cấu giòn của bánh mì casabe trước đó của người địa phương và có thể giữ giòn trong hộp thiếc ở độ ẩm nhiệt đới cao.

Thịt xông khói Mỹ / thịt xông khói cũng đóng một vai trò quan trọng trong ẩm thực Puerto Rico. Nó được sử dụng trong món ăn từ gạo, đậu hầm, và để nhồi mofongo và các loại thịt như gà nguyên con và ức. Thịt xông khói ở Puerto Rico đã được tìm thấy trong các món ăn truyền thống như arroz con gandules và salad khoai tây. Một loại thịt khác đã được tìm thấy trên bàn ăn của Puerto Rico từ Hoa Kỳ là gà tây (gà tây), vốn không có nguồn gốc trên đảo nhưng là một bữa ăn phổ biến trong ngày lễ bên cạnh món thịt heo quay lechón cũ hơn, được nướng nguyên con và tẩm gia vị bằng sazón hoặc adobo, thường được phục vụ với một bên xúc xích huyết và chuối chín.

Ảnh hưởng từ châu Mỹ Latinh

Các loại thực phẩm khác có nguồn gốc từ Nam-Trung Mỹ  Latinh đã được đưa đến hòn đảo này với tàu thuyền thương mại Tây Ban Nha, chẳng hạn như ca cao, cà chua, su su, đu đủ, ớt chuông và vani từ Mexico và Trung Mỹ. Khoai tây và chanh dây cũng được người Tây Ban Nha hoặc Bồ Đào Nha mang đến Puerto Rico từ Peru và Brazil.

Ảnh hưởng từ đảo quốc Nam Thái Bình Dương

Panapén (trái Sakê  hay tiếng Anh breadfruit /trái bánh mì) lần đầu tiên được mang đến  các thuộc địa Caribê của Anh từ  quốc đảo Nam Thái Bình Dương để làm thức ănrẻ tiền cho nô lệ vào cuối thế kỷ 18. Sau khi cây Sakê được trồng lan rộng khắp quần đảo Antilles, thì trái Sakê cũng đã trở thành một phần không thể thiếu trong các danh mục món ăn của người Puerto Rico, như trong bánh pudding, bánh nướng chiên giòn và nguyên liệu làm Mofongo.

Mặc dù chế độ ăn uống của người Puerto Rico có thể thay đổi rất nhiều từ ngày này sang ngày khác và người dân có xu hướng thưởng thức nhiều món ăn khác nhau, nhưng có một số mô hình tương đồng rõ rệt với bữa ăn hàng ngày. Bữa sáng thường đơn giản và nhỏ, bao gồm cà phê và một loại bánh ngọt như quesitos, một chiếc bánh nướng nhân phô mai ngọt. Bữa tối hầu như luôn có thịt, cơm và đậu.  Cấu trúc bữa tối điển hình này để lại chỗ cho rất nhiều lựa chọn với các lựa chọn về chế biến thịt và gạo rất khác nhau. Theo truyền thống, người Puerto Rico thưởng thức một loạt các món ăn dân tộc như mô tả dưới đây.