Điều đặc biệt của món ăn Đông - Trung Phi

Đông Trung Phi  là khu vực phía đông và miền Trung của lục địa Châu Phi được xác định theo vị trí địa lý. Trong sơ đồ của của Liên hợp quốc về các vùng địa lý, 20 vùng lãnh thổ được xếp vào khu vực  Đông Phi, như các quốc gia Ethiopia, Eritrea, Somalia, Kenya và Tanzania v.v.

Các món ăn từ các nước như Ethiopia, Eritrea, Kenya và Tanzania gần đây trở thành xu hướng chính về các loại gia vị, nguyên liệu và phương pháp nấu nướng cho nền ẩm thực  Đông Phi. Mọi người  có thể gặp khó khăn khi phân biệt hay đặt tên cho một món ăn có nguồn gốc từ các quốc gia như Kenya, Eritrea và Tanzania do những món ăn này ít được biến đến ngoài biên giới quốc gia.

Khu vực rộng lớn của Đông Phi đã từng chịu ảnh hưởng bởi nhiều nền văn hóa khác nhau, dẫn đến sự hòa quyện của các nguyên liệu, hương vị và kỹ thuật nấu ăn. Các món ăn hầu như luôn được nấu với rất nhiều loại gia vị, trong đó phải có chất lượng hàng đầu để đảm bảo hương vị đậm đà, thuần khiết. Ví dụ, sử dụng hạt tiêu đen xay từ hạt tiêu nguyên hạt hoặc quế đã được ủ chín tới 20 năm là theo yêu cầu cần thiết để đảm bảo các món ăn Đông Phi có độ đậm đà cần thiết.

Nhìn chung, cách nấu ăn ở Đông Phi có xu hướng tập trung vào nguyên liệu như ngũ cốc, các món hầm, nấu chậm, cà ri và bơ sữa, những thứ (đặc biệt là ở vùng Sừng châu Phi/ the Horn of Africa, vùng bán đảo hướng ra vịnh Aden và Ấn Độ Dương tại Somalia ). Các món ăn thường có hương vị đậm đà với nhiều loại gia vị và hỗn hợp gia vị nhờ ảnh hưởng Ả Rập từ các quốc gia như Yemen, Oman và Ai Cập ở phía bắc cũng như sự kết nối của Ấn Độ ở phía đông. Nhưng để có cảm nhận thực sự về món ăn Đông Phi, cần phân biệt tính địa phương  cùng một món ăn nhưng các món ăn lại khác nhau về biến tấu cách dọn, món ăn kèm theo trong bữa ăn ở từng vùng miền khác nhau của một quốc gia hay quốc gia khác nhau trong khu vực Trung Phi.

Ẩm thực các nước trong khu vực

Ethiopia

Ẩm thực Ethiopia được cho là  ẩm thực Đông Phi nổi tiếng và tiêu biểu nhất. Món ăn mang tính biểu tượng của đất nước là Injera bánh mì dẹt, một loại bánh mì dẹt lên men làm bằng bột teff xốp, hơi chua và được sử dụng như một loại muỗng để gắp các loại thực phẩm khác thay cho dao kéo (giống như bánh chapattis và các loại bánh mì dẹt khác ở Ấn Độ). Món phổ biến nhất để phục vụ với bánh mì là wat, một món hầm đặc của thịt, rau hoặc đậu lăng với nước sốt có hương vị bằng hỗn hợp gia vị Berbere yêu thích của Ethiopia - một hỗn hợp thơm của ớt, gừng, cỏ cà ri và hạt tiêu, cùng với các loại gia vị ít được biết đến như ajwain, korarima (còn được gọi là bạch đậu khấu Ethiopia) và đôi khi là các loại thảo mộc trồng tại địa phương. Công thức cho gia vị Berbere có cách gia chế khác nhau tùy từng người nấu.

Eritrea

Một nền ẩm thực  nước láng giềng; ẩm thực Eritrean có thể trông rất giống với Ethiopia, vì nhiều bữa ăn xoay quanh món bánh mì và các món hầm cay (được gọi là tsebhi hoặc zigni thay vì wat). Nhưng ẩm thực Eritrean lại có một số điểm khác biệt chính.

Eritrea với bờ biển có nghĩa là có nguyên liệu thực phẩm cá tươi  và hải sản (mặc dù hầu hết người dân tộc Eritre thích thịt và rau củ).  Cà chua là nguyên liệu nổi bật hơn do ảnh hưởng của Ý đối với đất nước (Eritrea là thuộc địa của Ý vào năm 1890 cho đến năm 1947). Trong ẩm thực Eritrea rất phổ biến món mì ống được nấu với nước sốt gia vị và phong cách địa phương, và thỉnh thoảng món bánh panettone được phục vụ với cà phê.

Tanzania

Xa hơn về phía nam, Tanzania có một nền ẩm thực hoàn toàn khác với Ethiopia và Eritrea. Bị ảnh hưởng nặng nề bởi cách nấu ăn của người Ấn Độ  do sự di cư của người Ấn Độ vào Tanzania và tận dụng tối đa lượng cá và hải sản phong phú dọc theo bờ biển phía đông của đất nước. Nước cốt dừa cũng được sử dụng để tạo nước sốt cho món cà ri, thường có nhiều gia vị và đầy nhiệt.. Xâu hơn trong nội địa, thịt nướng (được gọi là nyama choma) rất phổ biến, và món ăn dân tộc của ugali là một loại bột làm từ ngô, sắn, lúa miến hoặc kê, ăn kèm với cà ri khô tẩm gia vị thịt, cá hoặc rau. Nhiều loại chuối khác nhau cũng được trồng trên khắp Tanzania, và thường được nướng hoặc hầm trong các món mặn.

Đảo Zanzibar đặc biệt nổi tiếng với món mchuzi wa samaki, một loại cà ri cá và dừa được tẩm gia vị với thì là, rau mùi và garam masala. Gạo phổ biến hơn các loại đậu và ngũ cốc dọc theo bờ biển Tanzania và Zanzibar, nhưng có ảnh hưởng rõ ràng ở miền nam Ấn Độ xuyên suốt, với chapattis hoặc pilau thường được nấu để ăn mừng.

Somalia

Với ảnh hưởng từ Thổ Nhĩ Kỳ, Ý, Ấn Độ và các quốc gia Đông Phi khác, các món ăn phổ biến nhất của ẩm thực Somalia đến từ khắp nơi trên thế giới. Mì ống (baasto) hoặc cơm (bariis) thường tạo thành carbohydrate của bữa ăn, sau đó được phủ lên với nước sốt thịt có gia vị thì là, bạch đậu khấu và đinh hương. Ngoài ra còn có rất nhiều loại bánh mì dẹt của Ấn Độ như chapattis, bánh mì dẹt lên men như bánh pía và bánh kếp. Thịt nướng kiểu Thổ Nhĩ Kỳ phổ biến ở miền nam đất nước, và thịt là chất đạm được đa số người Somalia lựa chọn (ngoại trừ trong thời kỳ ăn chay tôn giáo). Chuối thường được dùng để ăn kèm với các món mặn.

Một món ăn nhẹ phổ biến không chỉ được tìm thấy ở Somalia mà ở khắp Đông Phi là sambusa, trông giống hệt món samosa của Ấn Độ nhưng chứa đầy thịt băm (đôi khi là cá), nhiều ớt và gia vị. Halva cũng được dùng như một món ngọt trong các dịp lễ tôn giáo, cũng như nhiều loại bánh ngọt khác.

Kenya

Thật khó để tóm tắt các món ăn của Kenya vì các món ăn có xu hướng thay đổi đáng kể tùy thuộc vào nơi bạn ở trong nước và người nấu chúng. Bạn sẽ tìm thấy cá trên bờ biển, ngũ cốc ở các vùng sâu vùng xa và các món ăn có ảnh hưởng quốc tế ở các thành phố (chẳng hạn như món cà ri và bánh mì Ấn Độ). Thực phẩm làm từ ngũ cốc, tinh bột được ăn phổ biến nhất và ugali là một thực phẩm quan trọng như ở nước láng giềng Tanzania. Thịt nướng (nyama choma) phổ biến nhưng thường không được ăn hàng ngày - thay vào đó, các món ăn từ đậu và ngô hoặc sukuma wiki (rau lá xanh áp chảo, thường là cải xoăn) được dựa vào.

Các loại gia vị phổ biến được sử dụng để tạo hương vị cho món ăn là thìa là, nghệ, dừa, rau mùi và me, đặc biệt là trong cách nấu ăn của người Swahili. Đối với các món ăn đường phố đích thực, bạn không thể thưởng thức nhiều món ăn Kenya hơn là mutura, một loại xúc xích luộc từ thịt dê băm và huyết dê sau đó được nướng.

Dijbouti

Dijbouti là một quốc gia nhỏ ở vùng Sừng châu Phi được bao quanh bởi Eritrea, Ethiopia và Somalia, nhưng lại có văn hóa ẩm thực riêng, một phần do là thuộc địa của Pháp và có nhiều đặc điểm với Yemen, nơi nằm ngay bên kia Biển Đỏ. Bánh mì baguette vẫn được ăn ở trong nước và mù tạt Pháp là một loại gia vị phổ biến, nhưng món ăn phổ biến nhất được cho là fah-fah, một món hầm nấu súp làm từ thịt dê, thịt cừu hoặc lạc đà và có hương vị với rất nhiều ớt. Bánh mì dẹt giống Injera có thể được tìm thấy trên khắp đất nước, và skudahkharis là sự kết hợp giống như biryani của gạo và thịt cừu được tẩm gia vị đậm đà với kibbeh.

Nghệ tây, quế, bạch đậu khấu và nhục đậu khấu là những loại gia vị phổ biến, và cá được nấu theo kiểu Yemen (chia đôi và nấu trong lò) được coi là một món ngon.

Uganda

Xa hơn về phía trung tâm của châu Phi là Uganda, và ẩm thực của quốc gia này mang một phong cách khác. Lạc là một phần quan trọng trong nhiều món hầm của người Ugandan, thường được phục vụ cùng với ugali (được gọi là posho ở địa phương). Thịt các loại là phổ biến, mặc dù ở các vùng nông thôn ít phổ biến hơn, và cá khô thường được hấp cách thủy trong các món hầm.

Chuối và chuối là thực phẩm chủ yếu ở Uganda, và một loại nhỏ được gọi là matoke thường được nấu khi vẫn chưa chín và còn xanh, được rang, hấp, luộc hoặc nghiền. Nó được phục vụ với nước sốt làm từ đậu phộng gọi là binyebwa (hoặc sốt hạt dẻ), hoặc được chế biến thành cà ri và ăn kèm với bánh chapattis.

Rwanda

Các loại thực phẩm truyền thống của châu Phi gồm có chuối, khoai lang, sắn và đậu chiếm phần lớn trong các món ăn của Rwandan, với ugali và chuối nghiền được ăn hầu hết các ngày. Thịt là món ăn quen thuộc một thời ở những vùng xa xôi hơn của đất nước, nhưng ở các thị trấn và thành phố lớn hơn, thịt thường được bán trên các xiên que được gọi là viên nén. Trong quá khứ, Rwanda là thuộc địa của Bỉ, có ảnh hưởng lâu dài đến ẩm thực địa phương - bạn sẽ thấy khoai tây, ở dạng khoai tây chiên hoặc nướng nguyên củ, như một món ăn phụ thông thường. Gia vị phổ biến nhất là akabanga, một loại dầu ớt rất nóng được bán trong các chai nhỏ được thêm vào các món ăn trước khi ăn. Gần Hồ Kivu, cá tươi thường được nướng nguyên con hoặc xiên, và sombe (một món ăn từ lá sắn hầm) cũng là một cảnh phổ biến.

Burundi

Đậu là lương thực quan trọng nhất ở Burundi, một quốc gia chủ yếu ăn chay, nơi bò được coi là động vật thiêng liêng và hầu hết nông dân chọn trồng trọt hơn là chăn nuôi. Cây ngô đồng, khoai lang và ngô không thể thiếu trong chế độ ăn uống địa phương, nhưng đậu tây được ăn hầu như hàng ngày. Cá nước ngọt từ Hồ Tanganyika được những cư dân giàu có hơn ở Burundi đánh bắt và ăn, và đôi khi thịt dê hoặc gà được nướng hoặc hầm, nhưng chỉ trong những dịp hiếm hoi. Hành tây, cà chua và ớt được sử dụng để tạo hương vị cho các món ăn, với thìa là và nghệ là những gia vị phổ biến nhất. Tương ớt Piri piri cũng được dùng kèm với hầu hết mọi bữa ăn.

Trung Phi trải dài từ dãy núi Tibesti ở phía bắc đến lưu vực rừng nhiệt đới rộng lớn của sông Congo, vùng cao nguyên Kivu và savana của Katanga. Vùng này đã nhận được ảnh hưởng ẩm thực của người Swahilis.

Swahili

Ảnh hưởng ẩm thực Swahili có thể được tìm thấy trong các món ăn như: mandanzi, cơm thập cẩm, kachumbari, sambsusa, kuku paka, v.v. Ẩm thực Trung Phi cũng bị ảnh hưởng bởi người Bồ Đào Nha, bởi Vương quốc Kongo và Ndongo. Cá muối được giới thiệu sau thương mại vào cuối thế kỷ 17 và thuật ngữ Kikongo cho cá muối, makayabu, bắt nguồn từ thuật ngữ bacalhau (ba-cal-ha-u). [4] Ảnh hưởng ẩm thực Bồ Đào Nha đặc biệt nổi bật ở Angola, Sao Tomé và Guinea Xích đạo. Trung Phi cũng bị ảnh hưởng bởi ẩm thực của các khu vực Đông, Tây và Nam Phi vì sự gần gũi của họ. Như món Babuté / Bobotie được chia sẻ với phía nam, Nyama choma với phía Đông Phi và Gombos với Tây Phi.

Chad

Ẩm thực Chadian là truyền thống nấu ăn, tập quán, thực phẩm và các món ăn gắn liền với Cộng hòa Chad. Người Chadians sử dụng nhiều loại ngũ cốc, rau, trái cây và thịt. Các loại ngũ cốc thường được tiêu thụ bao gồm kê, [1] lúa miến, [1] và gạo làm lương thực chính. Các loại rau thường ăn gồm đậu bắp và sắn. Nhiều loại trái cây cũng được ăn. Các loại thịt bao gồm thịt cừu, thịt gà, thịt lợn, dê, cá, thịt cừu và thịt bò. Bữa ăn chính trong ngày thường được dùng vào buổi tối trên một đĩa chung lớn, nam và nữ thường dùng bữa ở các khu vực riêng biệt. [1] Bữa ăn này thường được phục vụ trên mặt đất trên một chiếc chiếu, với những người ngồi và ăn xung quanh nó. [1]

Congo

Ẩm thực Congo (Cộng hòa Dân chủ Congo và Cộng hòa Congo) là một trong những nền ẩm thực đa dạng nhất của lục địa này vì nó nằm giữa Đông Nam châu Phi được xem thuộc quốc gia Trung Phi và nhận được ảnh hưởng ẩm thực từ người Bồ Đào Nha, Trung Đông và Ấn Độ thông qua tiếng Swahili. Moambé Chicken là món ăn quốc gia Cộng hòa Dân chủ Congo và Cộng hòa Trung Phi.   

Nói về ẩm thực Congo, ẩm thực của hai quốc gia của Cộng hòa Dân chủ Congo và Cộng hòa Congo rất khác nhau, đại diện cho món ăn của người bản địa. Sắn, fufu, gạo, chuối và khoai tây nói chung là những thực phẩm chủ yếu được ăn kèm với các món ăn phụ khác.

Cộng hòa Trung Phi

Ẩm thực Trung Phi ở Cộng hòa Trung Phi bao gồm ẩm thực thổ dân địa phương và ẩm thực  ảnh hưởng phong cách của Trung Đông và Pháp.

Ẩm thực Trung Phi bao gồm các món ăn, truyền thống nấu ăn, thực hành, nguyên liệu và thực phẩm của Cộng hòa Trung Phi (CAR). Nông nghiệp bản địa ở nước này bao gồm kê, sorgum, chuối, khoai mỡ, đậu bắp, hành vàng, tỏi, rau bina, gạo và dầu cọ. Các loại cây trồng nhập khẩu có xuất xứ từ Mỹ bao gồm ngô, sắn, lạc, ớt, khoai lang và cà chua. Thực phẩm bổ sung bao gồm hành tỏi, ớt và đậu phộng.