ẨM THỰC BA LAN - ẢNH HƯỞNG NHIỀU NỀN VĂN HÓA CỦA CÁC NƯỚC LÁNG GIỀNG TẠI TRUNG VÀ ĐÔNG ÂU

Nền ẩm thực của Ba Lan chịu ảnh hưởng từ nhiều nền văn hóa, truyền thống của các nước láng giềng  khác nhau tại khu vực  Trung và Đông Âu, nhất là từ phía đông của biên giới Ba Lan. Tuy nhiên các món ăn trong nước của Ba Lan lại mang những nét đặc sắc riêng không giống với bất cứ quốc gia nào cả.

Cơ bản ẩm thực Ba Lan là sự kết hợp hài hòa giữa ẩm thực của người Slavic Đông Âu, người Ý, Pháp và. Chính vì thế các món ăn nơi đây mang rất nhiều hương vị và được chế biến rất công phu. Truyền thống ẩm thực Ba Lan vốn xuất phát từ giới quý tộc từ các lãnh địa nông thôn, đô thị, thị dân giàu có. Và ẩm thực quốc gia của Ba Lan tuân theo một tiêu chuẩn thống nhất được xác định bởi các món ăn và thói quen ăn uống. Điều này  đòi hỏi và cho phép người Ba Lan dành nhiều thời gian cho việc nấu nướng và thưởng thức món ăn một cách linh đình đặc biệt là trong các dịp lễ. Nhìn chung, các món ăn tại Ba Lan chứa nhiều chất dinh dưỡng và đa dạng.

Thời trung cổ ẩm thực Ba Lan bị ảnh hưởng từ các nghi lễ, yến tiệc Công giáo La Mã và ăn chay, đã du nhập vào Ba Lan khoảng những năm 900. Nằm giữa hai nước láng giềng lớn mạnh, Đức và Nga, Ba Lan đã buộc phải hình thành nhiều liên minh chính trị trong suốt lịch sử của nó. Những ảnh hưởng ẩm thực từ đó cũng hình thành. Ví dụ, cuộc hôn nhân của vua Zygmunt với công chúa Ý Bona Sforza trong TK 16 mang những món ăn Ý du nhập sang Ba Lan, điển hình là món salad. Kể từ thời điểm đó, người dân Ba Lan đã gọi là xà lách xanh wloszcycna. Những món ăn nước ngoài khác được đưa đến Ba Lan bao gồm món garu Hungary, bánh ngọt Pháp, và borscht ( súp củ cải ) từ Ukraine. Tất cả các món ăn nước ngoài đã trở thành một phần của một phong cách nấu ăn Ba Lan rất độc đáo. Có thể thấy, văn hóa ẩm thực Ba Lan luôn tích hợp các yếu tố từ các nước láng giềng, và cũng có nhiều công thức nấu ăn có nguồn gốc Do Thái.

Các món ăn vùng miền đặc trưng Ba Lan

Món đặc trưng của người Silesian là món khoai tây. Điều đó được chứng minh nhiều nhất là ở món bánh bao được làm từ bột và khoai tây nạo nhỏ với món ăn đi kèm là rau bắp cải đỏ/ tím. Món ăn tráng miệng là nho kho, mật ong, các loại hạt hay bánh mỳ trộn sữa. Thói quen của họ là ăn khi đang lạnh.

Món ăn phổ biến và tương tự của người Silesian là Kartacze- bánh bao nhồi thịt, nấm và bắp cải được đánh giá là chuyên dành cho người sành ăn.

Món nổi tiếng của người dân gần dãy núi Beskid là thịt hầm bia và rau. Ngoài ra còn có hai loại súp phổ biến là  súp lúa mạch đen với sữa và bột; và súp cải bắp với thịt lợn và thịt hun khói.

Món ăn của người Tatran và vùng cao Podhalanian là thịt cừu, pho mat Ewe’s và sữa. Thịt hun khói vùng này có mùi vị khác biệt, đặc trưng và bí ẩn.  Ngoài ra còn có số lượng lớn người dân nơi đây ưa chuộng món thịt thủ heo hầm với khoai tây.

Món ăn của người Galicia có ảnh hưởng nhiều của người dân nước Áo, đặc biệt là thủ đô Vienna. Nổi bật là món thit lợn bắp ăn kèm với nước sốt mù tạt lạnh. Món ăn trong lễ phục sinh của họ là Barszcz và xúc xích trắng nấu với thịt hun khói thái dày và kem chua. Món tráng miệng là bánh pho mát đứng đầu là kem socola hoặc kem vani.

Món ăn của người Masurian có ảnh hưởng nhiều của người Đức, Nga. Món ăn hằng ngày là súp hải sản làm từ cá hoặc tôm nấu với các loại thảo mộc rừng, đun trên ngọn lửa nhỏ mang hương vị đặc trưng của vùng.

Các thành phần nguyên liệu

Các thành phần tiêu biểu nhất được sử dụng trong ẩm thực Ba Lan là dưa cải bắp, củ dền, dưa chuột, kem chua, su hào, trứng, nấm, cá, hải sản, thịt heo và thịt gia cầm, bao gồm thịt hun khói và xúc xích.

Những loại gia vị hương liệu thông dụng là kinh giới, thì là, hạt ca-rưm, rau mùi tây, hạt tiêu và nghệ tây. Các món ăn tráng miệng phổ biến là bánh ngọt, kem. Ngũ cốc và bọt ngũ cốc, sữa, sản phẩm từ sữa khác cũng được sử dụng nhiều.

Những món ăn nổi tiếng tại Ba Lan

Món Golabki

Một trong những món ăn nổi tiếng tại Ba Lan là món bắp cải thịt cuốn, đây là món ăn được ưa chuộng nhất ở đất nước. Nguyên liệu chính tạo nên món ăn này gồm có thịt lợn, bắp cải tươi ngon.

Món Bigos

Đây là một món ăn quốc gia Ba Lan. Nguyên liệu để tạo nên món ăn này cũng khá đơn giản, chỉ với những chiếc xúc xích, khoanh thịt, bắp cải muối chua, giống như Sauerkraut của Đức cùng với một số gia vị khác như quế,  mật ong.

Món Pierogi

Pierogi có nguồn gốc từ Nga, du nhập vào Ba Lan trong thời trung cổ, trải qua nhiều năm với sự biến tấu  món ăn này ngày càng được đón nhận và ưa chuộng của cả người dân Ban Lan và du khách.

Nhìn bề ngoài, Pierogi khá giống món bánh gối của nước ta với một lớp vỏ bọc ngoài màu vàng đẹp mắt ấn tượng. Bên trong nhân bánh được làm từ các nguyên liệu đa dạng như pho mát, hành, bắp cải, khoai tây, nấm và thịt. Bánh sẽ được chiên hoặc hấp chín sau đó thưởng thức cùng với sữa chua không đường.

Món súp Zurek

Loại súp này được chế biến từ lúa mạch đen, nấm, bột khoai tây, xúc xích và trứng được hầm nhuyễn cho tới khi trở thành một hỗn hợp đặc sệt.

Món ăn này được đựng hoàn toàn trong một bát được làm bằng bột mỳ. Khi thưởng thức, người ta sẽ cả phần bánh mỳ đã ngấm vào súp.

Món Zrayzy

Zrayzy được làm từ thịt bò, thịt xông khói, dưa chuột, bánh mỳ, nấm. Sau khi đã tẩm ướp gia vị nguyên liệu  có thể nướng, hấp chiên, tùy vào khẩu vị của người nấu. Món ăn này sẽ trở nên ngon hơn khi ăn cùng với salad dưa chuột lạnh.

Món Rosot

Rosot cũng là một trong những món ăn nổi tiếng tại Ba Lan. Đây là một món súp tuyệt ngon được nấu từ thịt gà.  Ngoài thịt gà ra thì nguyên liệu để nấu món Rosot còn nhiều thứ khác như hành, tỏi tây, rau mùi, cải bắp, muối, hạt tiêu.

Món sườn chiên Schabwy

Món Kotlet schabowy được làm từ nguyên liệu chính là sườn lợn chiên với vụn bánh mỳ. Đây là món ăn chính được ưa chuộng  và xuất hiện thông dụng trong hầu hết các gia đình người Ba Lan. Sườn thái mỏng ướp với muối và hạt tiêu, sau đó đặt vào trứng đánh tan rồi đưa vào mẩu bánh mỳ rồi chiên nóng. Món này thường được ăn kèm với khoai tây nghiền và cải bắp hoặc dưa chuột

Thói quen ăn uống người Ba Lan

Một bữa ăn điển hình của người Ba Lan rất thịnh soạn và thường chứa nhiều thịt. Người Ba Lan ăn ba bữa trong ngày.

Bữa sáng thường là bánh mì, trà, xúc xích, pho mát trắng và pho mát cũng như dưa chuột tươi, cà chua và hành tây, bổ sung thêm trứng bác vào Chủ nhật. Các món ăn kèm thường được dọn ra và ăn riêng. Bữa ăn chính trong ngày là bữa ăn nóng và thường được ăn vào cuối buổi trưa. Nó thường bao gồm một món súp và món chính. Vào buổi tối, người ta thường dùng bữa ăn với bánh mì và xúc xích, với các loại rau như dưa chuột muối và nấm ướp gia vị. Ở Ba Lan, việc ăn nhẹ giữa các bữa ăn cũng rất phổ biến.

 Một bữa ăn đúng chuẩn Ba Lan phải có các loại thảo mộc và gia vị như: kinh giới, thì là, hạt thì là, rau mùi tây, hoặc hạt tiêu. Các món tráng miệng phổ biến nhất là bánh ngọt (cakes and pastries). Một ly Vodka là một sự bổ sung thích hợp cho bữa ăn lễ hội và giúp bạn tiêu hóa thức ăn. Đồ uống phổ biến bao gồm cà phê, trà, sữa, bơ, xi-rô trái cây và nước. Đặc biệt, Vodka chưng cất từ lúa mạch đen được biết đến như thức uống truyền thống, có nguồn gốc từ chính Ba Lan.

Ngày nay thực đơn của người Ba Lan vẫn đang thay đổi, bị ảnh hưởng bởi các tác động khác nhau, thị hiếu đôi khi kỳ lạ tuy nhiên vẫn giữ được những nét truyền thống tiêu biểu.